MCH IN CORONATIJDEN

Rewind en fast forward

De richtlijnen van de overheid met betrekking tot covid-19 veranderden drastisch de manier waarop we onze zorg in MCH organiseerden. Op enkele dagen tijd hebben we in sneltempo heel wat aspecten van onze werking moeten herorganiseren. Als we terugkijken op deze woelige periode, zijn we erin geslaagd om het op zeer korte termijn over een andere boeg te gooien en ons te heroriënteren.

Terwijl de ziekenhuizen en eerstelijnszorgverleners aan de frontlinie stonden in de bestrijding van het coronavirus, beleefde MCH de covid-periode vanop de zijlijn. Onrechtstreeks kende de MCH-werking wel een grote impact. In de piekperiode van de covid-19 pandemie concentreerden we ons op de logistieke verdeling van beschermings- en afnamemateriaal, de ondersteuning van de pre- en post-analytische fase van covid-19-screening en subacute zorgverlening. Met een veel kleinere bezetting dan we gewend waren, maar met des te grotere ‘drive’ om ervoor te gaan, hebben we geprobeerd om zo goed mogelijk oplossingen te bieden en de prangende noden te beantwoorden.

Subacute zorgverlening

Met de afkondiging van het noodplan huisartsgeneeskunde en het verbod op electieve zorg, werd het garanderen van de toegankelijkheid van zorgverlening voor de patiënten die er nood aan hadden, een grote bekommernis. Het was even zoeken hoe wij als organisatie – die onrechtstreeks met COVID-19 in aanraking kwam - onze rol, d.i. ondersteuning van huisartsen en patiënten - konden blijven waarmaken. Samen met de MCH-specialisten werd het teleconsult en intercollegiaal overleg opgestart om huisartsen zo snel en kwalitatief mogelijk specialistisch advies te verlenen. Ondertussen beantwoordden de onthaalmedewerkers een niet-aflatende stroom aan telefoontjes van patiënten, op zoek naar informatie en houvast. Er werd geprobeerd om voor alle bekommernissen van patiënten een oplossing te vinden. Door de onzekerheid over wanneer de niet-urgente raadplegingen opnieuw zouden kunnen plaatsvinden en over de dringendheid van de medische vragen kregen de medisch secretaressen een moeilijke opdracht. Christa Vanderlinden vertelt: “De telefoons begonnen op openingstijd en gingen onaflatend door tot sluitingstijd . Het gevoel dat ik in deze tijd een waardevolle bijdrage kon leveren, gaf me de energie om door te gaan, elke dag opnieuw. De eerste dagen werken in een zo goed als leeg MCH gaf me een gevoel van onwezenlijkheid. De stilte na de bom die insloeg brak mijn hart. Snel maakte dit gevoel plaats om ervoor te gaan. Mijn positieve kijk alsook de positieve feedback van patiënten, artsen, collega’s en directie gaven me de nodige kracht om door te zetten.” Parallel werden de poliklinieken gereorganiseerd om op een coronaveilige manier subacute zorgverlening te verlenen.

Logistieke verdeling van beschermings- en afnamemateriaal

Ons pick-upteam herorganiseerde tijdelijk haar ophaalrondes en bleef zo bij de huisartsen langskomen om labostalen op te halen. Er ontstond een enorme vraag naar persoonlijke beschermings- en afnamematerialen. Via ons subregionaal logistiek systeem, wat in eerste instantie wordt gebruikt om stalen bij zorgverleners op te halen, konden we tegemoetkomen aan de vele vragen voor verdeling van COVID-19-specifieke materialen door MCH en via MCH. Verschillende organisaties (stad Leuven, eerstelijnszones, huisartsenkringen, …) deden beroep op het uitgebouwde logistiek systeem van MCH om materialen te verdelen bij huisartsen, in triageposten, woonzorgcentra, vroedvrouwen,…. Er werd ook centraal informatie gedeeld aan eerstelijnszorgverleners die wanhopig zochten naar kanalen waar ze materialen konden verkrijgen. Dankzij deze samenwerking konden mooie initiatieven groeien.

Pre- & post-analytische fase COVID-19-PCR

De aanvragen voor COVID-19-testen stegen exponentieel. De test wordt op dit moment niet in het MCH-labo uitgevoerd, maar in het proces van de screening speelt ons labo een belangrijke rol in de ondersteuning van de pre- en post-analytische fase. Deze onbezoldigde ondersteuning omvat o.a. de staalophaling en de aanlevering van afnamemateriaal. Daarnaast wordt door de klinisch biologen advies gegeven aan zorgverleners omtrent de COVID-19-testafname, de teststrategie, het interpreteren van resultaten, het correcte gebruik van beschermende materialen, screeningsindicaties…. De verdeling van COVID-wissers aan huisartsen blijft een niet-evidente opdracht door de continue bevoorradingsproblemen. Tijdens de post-analytische fase worden de resultaten opgevolgd, gerapporteerd en doorgestuurd naar het medisch dossier van de huisarts.

Er gebeurden ook bijzondere dingen

Algemeen directeur, Dorien De Ryck vertelt: “Het was een zeer intense periode, maar we hebben een topteam dat aan de kar trekt. Het gevoel om te kunnen rekenen op een team dat je blindelings vertrouwt, geeft veel energie. De wendbaarheid die onze medewerkers getoond hebben, is bewonderingswaardig. Veranderingsprocessen werden nog nooit zo snel verwezenlijkt. Het was vaak lastig. We voelden ons een koorddanser, continu zoekend naar een fragiel evenwicht tussen stress, angst en verder doorzetten. Vaak waren we de sandwich, geplet tussen de verwachtingen van huisartsen, specialisten en patiënten en de realiteiten die daarom geregeld niet aan de verwachtingen konden beantwoorden, zoals onder meer bij de COVID-screening.
Sommige momenten beleefden we als Calimero. In de crisisperiode waar alle aandacht terecht ging naar het onder controle houden van de ziekenhuisopnames en capaciteit van intensieve zorg, zaten wij als zorginstelling en heel wat andere eerstelijns- en welzijnsspelers in een underdogpositie, zoekend naar informatie, kanalen om aan persoonlijke beschermingsmaterialen te geraken of naar een kader om in verder te werken. Bovenal bleven we de krachtpatser, moedig en gedreven om er tegenaan te gaan. Onze collega’s op de werkvloer zijn dan ook goud waard.

We zijn er tot nu toe in geslaagd om veilig met veel enthousiasme verder aan de slag te gaan. Directiesecretaresse, Magda Dewit vertelt: “Deel uitmaken van een groep die zich inzet voor de wederopstart van onze organisatie en mee nadenken over de praktische uitvoering van de opgelegde maatregelen motiveert me om deze uitdagingen aan te gaan. De teamgeest en de appreciatie hiervoor te mogen ondervinden, overtuigen me om er elke dag opnieuw voluit tegenaan te gaan.”

De omstandigheden gedurende deze COVID-periode waren niet vanzelfsprekend. Beleidscoördinator, Kathleen Lacluyse, beschrijft: “we kijken samen terug op een bevreemdende, adrenaline-creërende, hallucinante periode, die niemand had kunnen voorspellen en waar geen scenario’s voor klaarstonden. We leerden dat met een sterk team veel werk verzet kan worden en dat met gebundelde creativiteit het onmogelijke soms mogelijk wordt. Ging alles perfect? Verre van. Hebben we veel geleerd? Zeker weten. Zijn we fier op onze huisartsen die tijdens deze crisis al het mogelijke gedaan hebben om de best mogelijke zorg te bieden aan hun patiënten? Meer dan we kunnen onder woorden brengen.

Heeft het ons engagement versterkt om ervoor te blijven gaan? Meer dan ooit…”

Business as un-usual

Keren we na de coronacrisis terug naar “business as usual”? In geen geval. We hebben een nieuwe richting ingeslagen. We trekken belangrijke lessen uit deze periode en zien het als een kans om de best practices om te zetten in duurzame werkwijzen en om de blootgelegde hiaten te dichten. We kunnen nog meer connectie zoeken met verschillende zorgpartners en betere taakafspraken maken. We kijken hoe we versneld slimme vernieuwing kunnen introduceren. De COVID-boog blijft gespannen met het testcentrum voor COVID-screening in MCH-Tervuren en het in-huis aanbieden van de COVID-PCR-test.

We hopen dat ook de beleidsmakers beseffen dat het anders kan én moet. Dat ze een duidelijk en eenduidig kader scheppen waarbinnen de gezondheidszorg nog beter kan werken, dat ze ook kleinschalige innovatie stimuleren en ons, Calimero’s, niet vergeten.

#MCHSAMENVOORZORG